به گزارش سیاست خارجی پایگاه خبری و تخصصی شیرینی و شکلات، «محسن بهاروند» سفیر پیشین ایران در لندن و کارشناس ارشد حقوق بین الملل در گفت و گو با پایگاه خبری و تخصصی شیرینی و شکلات با اشاره به اینکه با نگاهی به تاریخ بشریت، اولین واکنش در برابر هرگونه تجاوز، همدلی، اتحاد و مقاومت است، گفت: این واکنش، چه از منظر منطق انسانی و چه از دیدگاه حقوق بین‌الملل، اقدامی شناخته‌شده، پسندیده و طبیعی تلقی می‌شود. هنگامی که کشوری مورد تجاوز قرار می‌گیرد، اولین گام، دفاع از خود است که در روابط بین‌الملل به عنوان «دفاع مشروع» شناخته می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه حقوق بین‌الملل به صراحت در این زمینه سخن گفته، ادامه داد: تجاوزگری پدیده‌ای بی‌سابقه نیست و قواعد عرفی و نوشته‌شده بین‌المللی در این خصوص وجود دارد. این قواعد، که در منشور ملل متحد گرد آمده‌اند، نظام بین‌الملل را موظف می‌کنند که تجاوز را محکوم کند. افزون بر این، منشور ملل متحد تأکید دارد که کشورهای دیگر باید از کشوری که مورد تجاوز قرار گرفته حمایت کنند.

بهاروند در ادامه خاطرنشان کرد: با این حال، نه‌تنها این حمایت صورت نگرفته، بلکه وظیفه جامعه بین‌المللی و اعضای منشور ملل متحد است که از حالت بی‌تفاوتی خارج شوند و دست‌کم از منظر سیاسی و حقوقی، تجاوزگر را محکوم کنند.

متجاوز از دو مزیت مادی بهره‌مند بوده است: نخست، استفاده از فناوری پیشرفته‌ای که متعلق به خود او نبوده، و دوم، همکاری گروهی از وطن‌فروشان داخلی که با حمایت دشمن خارجی علیه ملت ما اقدام کرده‌اند. این دو عامل، امتیازاتی بودند که در اختیار متجاوز قرار داشتند. مهم‌ترین وظیفه دیپلماسی این است که اجازه ندهد یک روایت نادرست از یک عمل تجاوزکارانه، جا بیفتد

سفیر پیشین ایران در لندن ادامه داد: آنهایی که طرف متجاوز را می‌گیرند تکلیفشان روشن است، چون آن‌ها همدست او هستند. ولی اکثریت جامعه بین‌الملل معمولاً در مقابل اعمال خلافکارانه بی‌تفاوت بوده و سکوت می‌کنند و همین موضوع باعث شده که تعداد کمی از کشورها بتوانند اراده خود را همیشه به این نظام بین‌الملل تحمیل کنند.

وی با اشاره به اینکه تکلیف اصلی در نظام بین‌المللی که در آن قرار داریم بر عهده ایران و مجموعه حاکمیت است، خاطرنشان کرد: به کشور ما تجاوز شده و ما باید در برابر آن بایستیم، ما نباید از کسی انتظار داشته باشیم. وظیفه اصلی به دوش ماست و وضعیت جامعه بین‌المللی برای همه روشن است.

بهاروند با تاکید بر اینکه ما نباید دیپلماسی را تعطیل کنیم، گفت: دیپلماسی هم باید فعالیت خود را ادامه دهد، چون آن نیز بخشی از همان دفاع است، چیز جداگانه‌ای نیست. یعنی این دفاع به اشکال مختلفی صورت می‌گیرد؛ چه از لحاظ نظامی، چه از لحاظ مردمی؛ که باید همدلی و همبستگی داشته باشند، آرامش خودشان را حفظ کنند، و به یکدیگر کمک کنند.

وی ادامه داد: نیروی نظامی با تجاوز نظامی مقابله می‌کند و دیپلماسی هم وظیفه‌اش این است که از شکل‌گیری یک روایت غلط جلوگیری کند؛ چون برخی از کشورها، با رسانه‌های قدرتمندی که در اختیار دارند، ممکن است از هر اتفاقی، روایتی مطابق میل خودشان بسازند. اما مهم‌ترین وظیفه دیپلماسی این است که اجازه ندهد یک روایت نادرست از یک عمل تجاوزکارانه، جا بیفتد.

بهاروند ادامه داد: باید به چند نکته کلیدی توجه کرد. متجاوز از دو مزیت مادی بهره‌مند بوده است: نخست، استفاده از فناوری پیشرفته‌ای که متعلق به خود او نبوده، و دوم، همکاری گروهی از وطن‌فروشان داخلی که با حمایت دشمن خارجی علیه ملت ما اقدام کرده‌اند. این دو عامل، امتیازاتی بودند که در اختیار متجاوز قرار داشتند.

ایران پس از گذر از شوک اولیه غافلگیری، به حالت تهاجمی خود بازگشت

بهاروند ادامه داد: ما پس از گذر از شوک اولیه غافلگیری، به حالت تهاجمی خود بازگشتیم، اما با این تفاوت که هر آنچه در اختیار داریم، ساخته دست خودمان است، بدون وابستگی به دیگران. ما از خود و منافع‌مان دفاع می‌کنیم.

دیپلمات پیشین در ادامه گفت: نکته دوم، ارزیابی نادرست متجاوزان است. آن‌ها گمان می‌کردند با حذف برخی نخبگان، جامعه دچار آشوب و بی‌قانونی خواهد شد. این پیش‌بینی کاملاً اشتباه از آب درآمد. این ناکامی نشان می‌دهد که متجاوزان باید در استراتژی خود بازنگری کنند یا به دنبال کمک از دیگران باشند، زیرا آشکار است که به تنهایی قادر به موفقیت نخواهند بود.

ممکن است هر نظر یا انتقاد داخلی داشته باشیم ولی الان که تکلیف همه ما روشن است؛ چه از لحاظ منطقی، چه از لحاظ قانونی. همیشه منطق ما همین است؛ ما مورد تجاوز قرار گرفته‌ایم و باید در مقابل تجاوز مقاومت کنیم. انتقاد یا هر حرف دیگری که داریم، مربوط به بعد از دفع تجاوز خارجی است. هیچ منطق یا استراتژی مشخصی پشت صحبت‌های ترامپ دیده نمی‌شود

بهاروند با تاکید بر اینکه من اساساً با این دیدگاه که نباید مذاکره می‌کردیم مخالفم، گفت: دیپلماسی خود یک ابزار است و چه تفاوتی می‌کند که از ابزارهای در دسترس استفاده کنیم؟ اگر مذاکره نمی‌کردیم، چگونه می‌توانستیم نشان دهیم که آماده گفت‌وگو بودیم و این طرف مقابل بوده که مذاکره را به هم زده است؟ این‌گونه استدلال‌ها به نظرم درست نیست و شاید ناشی از عدم شناخت یا پیش‌بینی‌ناپذیری باشد که پشت آن تفکری نهفته است.

وی با اشاره به سخنان ترامپ گفت: من تا به حال ندیده‌ام رهبری در کشوری تا این حد دچار تزلزل در مواضع خود باشد که بر اساس شرایط و لحظه‌به‌لحظه سخنانش را تغییر دهد. این امر به‌نوعی بی‌اعتباری در نظام تصمیم‌گیری آن‌ها ایجاد می‌کند که البته به خودشان مربوط است. اما به‌هرحال، نمی‌توان روی سخنان چنین فردی حساب کرد، زیرا هیچ منطق یا استراتژی مشخصی پشت آن دیده نمی‌شود.

باید در مقابل تجاوز خارجی مقاومت کنیم

این دیپلمات بازنشسته ایرانی گفت: تکلیف ایران در دفاع از خود روشن بوده و ابهامی در این زمینه وجود ندارد. اینکه دیگران با هر تحلیلی که دارند و هر نوع روشی را که انتخاب کرده‌اند، به معنای نادیده گرفتن و نافی این واقعیت نیست که ما در حال حاضر مورد تجاوز قرار گرفته‌ایم و باید در مقابل تجاوز خارجی مقاومت کنیم.

وی ادامه داد: ممکن است هر نظر یا انتقاد داخلی داشته باشیم ولی الان که تکلیف همه ما روشن است؛ چه از لحاظ منطقی، چه از لحاظ قانونی. همیشه منطق ما همین است؛ ما مورد تجاوز قرار گرفته‌ایم و باید در مقابل تجاوز مقاومت کنیم. انتقاد یا هر حرف دیگری که داریم، مربوط به بعد از دفع تجاوز خارجی است. ترامپ یا هر کس دیگری هر حرفی زده یا هر رفتاری می‌کند، ما نمی‌توانیم این منطق را کنار بگذاریم. این مسئله کاملاً روشن است؛ یعنی اولین گزینه در مقابل هر تجاوز، مقاومت است و این اصلا استدلال نمی‌خواهد.

دفاع از کشور یک فرآیند جامع و چندوجهی است که مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ را در بر می‌گیرد. دیپلماسی، به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در نظام بین‌الملل، نقشی حیاتی دارد. دیپلمات‌ها باید از طریق سازمان ملل متحد، سازمان‌های بین‌المللی و ارتباط مستمر با کشورهای دیگر، چه در سطح رئیس‌جمهور و چه وزیر امور خارجه، تعامل و مکاتبه کنند. دفاع صرفاً نظامی نیست

سفیر پیشین ایران در لندن گفت: دفاع از کشور یک فرآیند جامع و چندوجهی است که مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ را در بر می‌گیرد. دیپلماسی، به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در نظام بین‌الملل، نقشی حیاتی دارد. دیپلمات‌ها باید از طریق سازمان ملل متحد، سازمان‌های بین‌المللی و ارتباط مستمر با کشورهای دیگر، چه در سطح رئیس‌جمهور و چه وزیر امور خارجه، تعامل و مکاتبه کنند.

وی با تاکیر بر اینکه دفاع صرفاً نظامی نیست؛ گفت: بلکه شامل نیروی نظامی، همبستگی و همدلی مردمی، حفظ وحدت ملی، دیپلماسی فعال و پرهیز از سخنان تفرقه‌افکن می‌شود. همه این عناصر یک بسته واحد هستند که به‌صورت تقسیم کار عمل می‌کنند. رسانه، دیپلماسی، نیروهای نظامی و مردم، همگی اجزای این مجموعه‌اند و نباید آن‌ها را جدا از هم دید. هر بخش وظیفه خود را انجام می‌دهد، اما هدف مشترک، دفاع همه‌جانبه از کشور است.

بهاروند در پایان با تاکید بر اینکه مردم باید وحدت و همدلی خود را حفظ کنند، گفت: ما چیزی که طبیعی، قانونی و مشروع است انجام می‌دهیم و چیز مشروع‌تر از این نیست که فردی یا کشوری از خود دفاع کند. باید از خود دفاع و ایستادگی نشان دهیم تا این تجاوز را از سر کشور دفع کنیم.