به دنبال برنامه‌ریزی برای گرامی‌داشت هفته هوش مصنوعی ایران به همت کمیسیون فاوا اتاق ایران، روز چهارم به نشست فعالان بخش خصوصی و دانشگاهیان اختصاص داشت. قرار است نتایج این جلسه جمع‌بندی و برای قوای سه‌گانه ارسال شود.
در سه روز ابتدایی هفته، نشست‌های مشترک با قوای سه‌گانه کشور برگزار شد که سادینا آبایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران، نتایج این سه نشست را در سطح بالا ارزیابی کرد و مقرر شد دستاوردهای حاصل، در انتهای هفته و با پایان یافتن سلسله نشست‌های طراحی شده، ارائه شود.
آنچه در این جلسه از سوی فعالان بخش خصوصی مورد تأکید قرار گرفت این بود که آنچه ضرورت دارد، جلوگیری از انجام اقدامات موازی و یکسان توسط نهادها و دستگاه‌های مختلف بدون اطلاع از هم، است. باید در بخش هوش مصنوعی و استفاده بهینه از داده‌ها که ظرفیت‌های چشمگیری هستند، دستورالعمل، قانون یا سازوکارهای منسجمی را طراحی کنیم که مورد پذیرش همه بازیگران این حوزه باشد.
نیاز به آموزش در حوزه هوش مصنوعی نیز در این نشست مورد توجه قرار گرفت. به باور بخش خصوصی امروز سطح آگاهی و دانش عمومی نسبت به هوش مصنوعی ناچیز بوده و با توجه به محدود بودن سرمایه‌ها باید بیاموزیم چگونه به صورت بهینه از هوش مصنوعی به نفع اقتصاد و سایر حوزه‌ها استفاده کنیم.
نگاه تخصصی در امر آموزش علاوه بر نگاه‌های عمومی نیز نیاز است.
فعالان بخش خصوصی در ادامه به بیان دیدگاه‌های خود برای ترویج سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی پرداختند و یادآوری کردند که اگر قصد سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی را داریم باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که امکان تولید ارزش‌افزوده و پیوند آن با ارزش‌های جهانی فراهم شود.

از اقدامات جزیره‌ای در حوزه هوش مصنوعی بپرهیزیم

پیام باقری، نایب‌رئیس اتاق ایران در این جلسه برگزاری نشست‌های تخصصی در هفته هوش مصنوعی را اقدامی ارزشمند و مؤثر توصیف کرد و گفت: برای پیمودن مسیر توسعه فناورانه، اقداماتی از این دست ضروری و مؤثر هستند. موجی درباره هوش مصنوعی در کشور شکل گرفته است؛ اما آنچه اهمیت دارد برنامه‌ریزی به‌موقع در این رابطه است. نباید اجازه دهیم فاصله ایران با دیگر کشورها در حوزه هوش مصنوعی افزایش پیدا کند. نباید زمان را از دست بدهیم تا آنجا که جبران زمان از دست رفته، سخت و غیرممکن شود.
او نگاه‌ها و رویکردهای عمومی در شاکله اقتصاد در حوزه هوش مصنوعی را فانتزی دانست و تأکید کرد: در واقعیت چنین نیست. زمینه‌های استفاده از هوش مصنوعی در بخش‌هایی مانند برق، آب و … برای کاهش اتلاف، افزایش بهره‌وری و راندمان، افزایش بهره‌وری نیروی کار بسیار بالاست. پس باید درک درستی از وضعیت موجود پیدا و برای حرکت به وضعیت مطلوب، یک نقشه راه تنظیم کنیم.
باقری توجه به همه زوایا و ابعاد موضوع در تدوین نقشه راه را ضروری خواند و افزود: بر اساس تجربه از جنبه تئوری، خوب عمل می‌کنیم؛ اما در مقام اجرا، سابقه خوبی نداریم. اقتصاد یک زنجیره است و هر حلقه دچار گسست شود، اقتصاد آسیب می‌بیند. در ایران هر دستگاه، سازمان، وزارت‌خانه راه خود را طی می‌کند و انسجام لازم، شکل نمی‌گیرد. اگر نقشه راه تدوین شود، مأموریت هر دستگاه مشخص و امکان حرکت هماهنگ، فراهم می‌شود.
او پیشنهاد داد: اتاق ایران در پرداختن به موضوع هوش مصنوعی باید فعال شود و الگوی خوبی از این منظر ارائه دهد. باید در ساختار مستمری چنین موضوع مهمی را پیگیری کنیم، جامع‌نگر باشیم و از اقدامات جزیره‌ای و مجزا بپرهیزیم.

برنامه‌ریزی برای تجارت داده را در دستورکار قرار دهیم
در این بین آبایی تمرکز بر داشته‌ها و امکانات موجود را امری ضروری دانست و گفت: درست است که بخش خصوصی و فعالان اقتصادی از محدودیت‌های ناشی از تحریم دچار سختی شده است و بر ضرورت رفع تحریم‌ها تأکید دارد؛ اما باید با پذیرش شرایط حاکم، قدم‌های جدی در مسیر رشد و توسعه اقتصادی کشور قدم بردارد.
این فعال اقتصادی همچنین با تأکید بر اهمیت جایگاه داده‌ها و اینکه در دنیا تجارت دنیا شکل گرفته است، گفت: پیشنهادی که امروز مطرح است، گمنام کردن داده‌ها و در دسترس قرار دادن آنها برای رسیدن به تحلیل‌های درست و دقیق در حوزه‌ها و فعالیت‌های مختلف، است. البته چنانچه این پیشنهاد پیاده‌سازی شود به دلیل ارزش داشتن داده‌ها بدون شک موضوع تجارت داده هم مطرح خواهد شد. امروز پدیده تجارت داده در دنیا بسیار پیشرفت کرده و ایران از آن، جا مانده است. بنابراین در دیدار با رئیس‌جمهور تلاش برای از بین بردن این شکاف را مورد تأکید قرار دادیم.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران از لزوم طراحی سازوکاری برای ارتقای سطح امنیت سرمایه‌گذاری و تعریف مسیری برای تدوین قانون، دستورالعمل و آیین‌نامه منسجم و مورد توافق همه بازیگران عرصه هوش مصنوعی، صحبت کرد.

ضعف اصلی کشور در حوزه فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی، محتواست

عیسی منصوری، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نیز با حضور در این نشست از افزایش سرمایه‌گذاری در بخش دیجیتال در کشور عربستان و سایر کشورها و استفاده از ظرفیت افراد پیشرو در این حوزه توسط دولت ترامپ در ایالات‌متحده سخن گفت و تصریح کرد: بعد از بحران اقتصادی ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ نقدی به نظم اقتصادی دنیا شکل گرفت؛ در آن دوره گروهی از کشورها مانند عربستان ماده خام تولید می‌کردند، گروهی مانند چین تأمین‌کننده قطعات و گروهی مانند آلمان در حوزه صنعت فعالیت می‌کردند و گروهی هم در بخش مالی متمرکز بودند، مانند آمریکا و انگلیس.
او ادامه داد: در آن دوره، دستاوردهای فعالیت سه گروه اول به حساب گروه چهارم واریز می‌شد و در نهایت آنقدر منابع مالی در اقتصاد کشورهای گروه چهارم بالا رفت که منجر به ایجاد حباب و فروپاشی شد. پس کشورها تصمیم گرفتند از این منابع استفاده هدفمند داشته باشند و بهترین مسیر، حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بود.
منصوری تأکید کرد: کشورهای گروه اول تا سوم نیز به تدریج اصلاحاتی را شکل دادند و امروز شاهد نتایج این برنامه‌ریزی‌ها هستیم. استراتژی این است که منابع مازاد در حوزه اقتصاد دیجیتال، سرمایه‌گذاری شود.
رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران تدوین قانون برای این حوزه را امری مهم توصیف کرد و گفت: مهم‌تر از اینکه قانون بنویسیم باید فهم درست و دقیقی از این مفهوم داشته باشیم. ابتدا باید بدانیم که مقصد کجاست و می‌خواهیم با تکیه بر هوش مصنوعی به کجا برسیم.
منصوری توان نظام حکمرانی در ایجاد زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات را در سطح مناسب ارزیابی کرد و چالش اصلی را منوط به حوزه محتوا دانست. بر اساس اظهارات او باید مبتنی بر یک اقدام پژوهشی دقیق با مشارکت مرکز پژوهش‌ها و کمیسیون فاوا اتاق ایران، شبکه‌ای را طراحی کنیم تا ضعف‌های جدی در حوزه محتوا و هر آنچه نیاز است، برطرف شود. رویکرد اتاق ایران تنها توجه به اکوسیستم هوش مصنوعی، اقتصاد دیجیتال و فناوری اطلاعات است.
توجه حقوقی به حوزه هوش مصنوعی باید به‌موقع و دقیق باشد
شاهپور دولت‌شاهی، پژوهشگر حقوق کیفرشناسی فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی نیز گفت: در بخش حقوقی، هر پدیده جدیدی که وارد کشور می‌شود از دید حقوقی و آینده‌پژوهی، روی ایرادات آن تمرکز می‌کنیم. طبق تجربه شاهد بودیم اگر حوزه حقوقی ورود نکند، در نهایت اعتماد عمومی نسبت به هوش مصنوعی کم می‌شود و شاهد تلنبار پرونده‌های مجرمانه خواهیم بود. پس ضرورت دارد به موقع از منظر حقوقی، موضوع را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم.
اقتصاد ایران را به کمک ابزار فناوری اطلاعات هوشمند کنیم
عبداللهی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، نیز تأکید کرد: فرآیند قانون‌گذاری در این حوزه را می‌توان با توجه به تجربه دنیا دنبال کرد. به نظر می‌رسد برای اقتصاد هوشمند باید ابزارهای مختلف از جمله هوش مصنوعی، فناوری اطلاعات و … بهره ببریم.
دولت باید روی زیرساخت‌های حوزه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کند
عادل طالبی، پژوهشگر حوزه فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی از تغییرات هوش مصنوعی طی سال‌های گذشته که ابتدا بسیار کند بود، صحبت کرد و گفت: سرعت سیر تحول هوش مصنوعی در ۳ الی ۴ سال اخیر بسیار بالا رفته است.
او از هوش مصنوعی به عنوان یک انقلاب یاد کرد که باید مراقب آن باشیم. این پژوهشگر خاطرنشان کرد: نگاه‌ها در هوش مصنوعی تنها نباید روی زیرساخت‌ها باشد. در این حوزه داده‌ها و محتوا بسیار اهمیت دارد.
طالبی اختصاص بودجه دولتی برای هوش مصنوعی را الزامی دانست چراکه هزینه‌ها در این حوزه بسیار بالاست. البته سرمایه‌گذاری روی آموزش به عهده بخش خصوصی است.